ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟ ΒΗΜΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΑΝΑΝΔΡΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ Κ. ΚΟΥΝΕΒΑ

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Το σκλαβοπάζαρο της μαύρης εργασίας

Οι δουλειές της νέας οικονομίας, οι εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων και το «χοντρό παιχνίδι» των εργολάβων

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΙΤΣΙΚΑ Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2009

«Oι σύγχρονοι σκλάβοι της “μαύρης” εργασίας είναι εδώ. Είμαστε εμείς,οι καθαρίστριες των ιδιωτικών συνεργείων σε δημόσιες(!) υπηρεσίες,σε πρώην ΔΕΚΟ,σε τράπεζες,σε επιχειρήσεις,τα ντελίβερι, οι σεκιουριτάδες, οι τραπεζοκόμοι στα νοσοκομεία. Δεν πάει άλλο». Η κυρία Παρθένα Χατζηιωάννου από τοΣυνδικάτο Καθαριστών, Καθαριστριών Νομού Αττικής και Περιχώρων στα ιδιωτικά συνεργεία φωνάζει για να ακούσουν εκείνοι που υπέγραψαν, διατήρησαν και έκαναν να θεριέψει με την πολιτική τους το δόγμα «όλα στους ιδιώτες» και μετέτρεψαν τις ζωές χιλιάδων εργαζομένων σε εργολαβία εκμετάλλευσης.

Οι συνθήκες και το υλικό για την επιστροφή στον εργασιακό Μεσαίωνα- που αποτυπώθηκε την παραμονή των Χριστουγέννων με τη δολοφονική επίθεση με βιτριόλι κατά της συνδικαλίστριας Κωνσταντίνας Κούνεβα, της μετανάστριας από τη Βουλγαρία που εργαζόταν ως καθαρίστρια- ήταν πρόσφορα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Ο νόμος Πεπονή άλλαξε το σύστημα προσλήψεων στο Δημόσιο στα μέσα της δεκαετίας του ΄90 και έθεσε εμπόδια στην αφαίμαξη της ιερής αγελάδας με παροχή θέσεων κάθε είδους, όπου τακτοποιούνταν με αργομισθίες εύκολα και γρήγορα οι άνθρωποι της παρατάξεως, «πράσινοι» ή «γαλάζιοι» ανάλογα με την εποχή.

Παράλληλα, το κοινοτικό χρήμα έρεε άφθονο για κάθε είδους προγράμματα και σεμινάρια- δήθεν- κατάρτισης ώσπου η ΕΕ εντόπισε τη διασπάθιση και το σύστημα άρχισε να ελέγχεται αυστηρότερα.

Ετσι οι «ημέτεροι» χρειάζονταν ένα νέο πεδίο για τις προσοδοφόρες δουλειές τους. Οι κατευθύνσεις υπήρχαν, ήταν το αντάλλαγμα που έδωσαν κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Ενωση για τις αλλαγές με δόγμα το λιγότερο κράτος. Κάπως έτσι φθάσαμε μετά το 1990 στις δουλειές της νέας οικονομίας. Οι κυβερνήσεις με αποκρατικοποιήσεις ή και μετοχοποιήσεις απεμπόλησαν τον δημόσιο χαρακτήρα των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας- και όχι μόνο -, κομμάτιασαν τις υπηρεσίες τους και άρχισαν να τις δίνουν σε ιδιωτικές εργολαβίες.

Επιπλέον οι εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων, οι οποίες τελικά νομιμοποιήθηκαν το 2001, άρχισαν να κάνουν δουλειές κατά κύριο λόγο με το Δημόσιο, που μετατρεπόταν ξανά σε ιερή αγελάδα για τους επιχειρηματίες, αλλά όπως πάντα σε δυνάστη για τους εργαζομένους οι οποίοι δούλευαν τώρα σε άλλον για άλλον. Χάος.

Τώρα που η Κωνσταντίνα Κούνεβα δίνει μάχη για τη ζωή της στο νοσοκομείο το ποτήρι ξεχείλισε. Γυναίκες και άνδρες που δουλεύουν για κουτσουρεμένα, μισοασφαλισμένα ή ανασφάλιστα μεροκάματα σε εργολάβους αποφάσισαν να μιλήσουν. «Το πανηγύρι για τους εργολάβους και υπερεργολάβους παροχής υπηρεσιών στο Δημόσιο, από υπουργεία ως πανεπιστήμια, στον χώρο καθαριότητας και σε άλλους τομείς ξεκίνησε από το ΄90 επί ΝΔ, συνεχίστηκε επί ΠαΣοΚ και τώρα έχει γιγαντωθεί» σημειώνει η κυρία Χατζηιωάννου. Γέμισε η Ελλάδα με ιδιωτικά συνεργεία καθαριότητας και το φαινόμενο της εργολαβίας επεκτάθηκε στη διανομή φαγητού, σε υπηρεσίες κούριερ, σε εταιρείες φύλαξης και ασφαλείας ή σε εισπρακτικές εταιρείες τραπεζών, τηλεφωνητές σε εταιρείες τηλεπικοινωνιών και πάει λέγοντας.

Το καλοκαίρι του 1999 το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης (ΣΙΥΘ) κατήγγειλε ότι με εργολαβίες λειτουργούσαν διοικητικές υπηρεσίες, φύλαξη και καθαριότητα στο ΑΠΘ, ενώ τον Αύγουστο του 2006 εργαζόμενοι σε σεκιούριτι διαμαρτύρονταν στη Λάρισα για την καταστρατήγηση των όρων της ατομικής σύμβασης υπαλλήλων.

Το νέο μοντέλο εργασιακών σχέσεων με τις εργολαβίες «κορόνα στο κεφάλι» της αντεργατικής πολιτικής που χτίστηκε στο όνομα της «ανάπτυξης» έπαψε να είναι είδηση διότι είχε επιβληθεί ως «καθεστώς».

«Σήμερα μέσω εργολαβίας γίνεται η καθαριότητα όχι μόνο στα βαγόνια του ΗΣΑΠ,όπου είχε αναλάβει η ιδιωτική εταιρεία στην οποία δούλευε και η κυρία Κούνεβα ως καθαρίστρια,αλλά και στα βαγόνια του ΟΣΕ και στα λεωφορεία της ΕΘΕΛ,στο μετρό,ακόμη και στα γραφεία της ΓΣΕΕ» λέει στο «Βήμα» ο κ. Γ.Κομνηνός, πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων.

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα εκδικαζόταν στα δικαστήρια του Πειραιά μια υπόθεση για καταπάτηση της εργατικής νομοθεσίας που πήρε αναβολή για τον Μάρτιο. Οπως περιγράφει η κυρία Χατζηιωάννου, μια μετανάστρια καθαρίστρια διεκδικούσε δεδουλευμένα περίπου 10.000 ευρώ από εταιρεία καθαριότητας η οποία είχε αναλάβει εργολαβικά την καθαριότητα στο μετρό.

Χαρακτηρίζει καθημερινότητα την εκμετάλλευση των εργαζομένων από τις εταιρείες αυτές. «Οι γυναίκες που δουλεύουν σε εργολάβους έχουν ανάγκη το μεροκάματο,έχουν παιδιά να θρέψουν,πολλές είναι μετανάστριες- συχνά χωρίς άδεια παραμονής,με την απειλή της απέλασης πάνω από το κεφάλι τους-, άλλες είναι διαζευγμένες. Η ανεργία από τη μια, η απόλυση από την άλλη» σημειώνει. Δίνει εικόνες από τις συνθήκες εργασίας: Καθαρίστριεςδουλεύουν για 6 ώρες ή για παραπάνω και τις βάζουν να δηλώνουν ότι δούλεψαν λιγότερο για να πληρώνουν απλό ένσημο,αφού από το 6ωρο και πάνω πληρώνουν το ένσημο βαρέων και ανθυγιεινών. Ατέλειωτες ώρες δουλειάς και συχνά δεν ασφαλίζονται για αυτές. Οι εταιρείες δεν εφαρμόζουν ούτε καν τις κλαδικές συλλογικές συμβάσειςούτε λόγος για άδειες,δώρα κ.ά.».

Επιπλέον η κυρία Χατζηιωάννου τονίζει ότι στα νοσοκομεία συμβαίνει να δουλεύουν τραπεζοκόμοι οι οποίοι προσλήφθηκαν μέσω εργολαβίας σαν καθαρίστριες και παίρνουν μισθό ανειδίκευτου εργάτη. Επίσης είναι συχνό το φαινόμενο, όπως λέει, όταν οι εταιρείες χάνουν την εργολαβία που είχαν πριν σε έναν οργανισμόνα απολύουν τις εργαζόμενες χωρίς καν αποζημίωση.

Oπως σημειωνόταν σε ανακοίνωση της Νομαρχιακής Επιτροπής Κοζάνης του ΚΚΕ (5.6.2007) με τίτλο «Για την υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων στις εργολαβίες καθαριότητας», οι κυβερνήσεις κατάργησαν τις μόνιμες θέσεις προσωπικού καθαριότητας στις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς (νοσοκομείο, ΤΕΙ, περιφέρεια, νομαρχία κτλ.) και παραχώρησαν αυτούς τους τομείς στους εργολάβους με το σύστημα των μειοδοτικών διαγωνισμών χωρίς κατώτατο όριο προσφορών. Αποτέλεσμα; «Οι προσφορές που δίνουν οι εργολάβοι, ανταγωνιζόμενοι ο ένας τον άλλον,να είναι κάτω από το επίπεδο που καλύπτει τις βασικές αμοιβές των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας καιτις ασφαλιστικές εισφορές» αναφέρεται στην ανακοίνωση. Και καταλήγει: «Οι ρητές αναφορές στις συμβάσεις που υπογράφουν με τους εργολάβους για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας είναι για τα μάτια του κόσμου και ποτέ δεν ελέγχονται».

Οι καταγγελίες συνδικαλιστών έπεσαν σαν βροχή την περασμένη εβδομάδα μετά την επίθεση κατά της συνδικαλίστριας των καθαριστριών κυρίας Κούνεβα. Οπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Δίκτυο Γυναικών του ΣΥΡΙΖΑ, «η τρομοκρατία της επιχείρησης ήταν συνεχής,όποια γυναίκα τολμούσε να ζητήσει βασικά δικαιώματα απολυότανκαι το σωματείο βρισκόταν σε διαρκείς παραστάσεις στην Επιθεώρηση Εργασίας,στο υπουργείο Εργασίας, αλλά και στη ΓΣΕΕ και στο Εργατικό Κέντρο».

Οι καταγγελίες του σωματείου έμεναν χωρίς αντίκρυσμα από τους οργανισμούς που χρησιμοποιούσαν εργολαβίες για την καθαριότητα και κανείς δεν προσπάθησε να ελέγξει πραγματικά τον εργολάβο «που αντιμετωπίζει τις εργαζόμενες σαν σκλάβες».

Οι εργολαβίες της εκμετάλλευσης

Για «χοντρό παιχνίδι των εργολάβων καθαριότητας» κάνει λόγο ο πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων κ. Γ. Κομνηνός ο οποίος τονίζει ότι δεν είναι πια οι μικρές εταιρείες της προηγούμενης δεκαετίας αλλά έχουν γίνει «όμιλοι επιχειρήσεων». Οπως λέει, «όταν ένα συνεργείο “χτυπά” έναν διαγωνισμό και δεν μπορεί να καλύψει με δικά του άτομα τη δουλειά, το δίνει υπεργολαβία σε άλλον» ενώ άλλοι «έχουν παράλληλα και εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων που διοχετεύουν άτομα σε διάφορους τομείς» . Μάλιστα θεωρεί ότι κάποιοι που ανακατεύονται σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις ακολουθούν «διάφορες μεθόδους εκφοβισμού σε όποιους τους “μπαίνουν στη μύτη”,δηλαδή σε όσους οργανώνονται σε συνδικάτα και σωματεία, όπως έδειξε και το τραγικό περιστατικό με την κυρία Κούνεβα».

Η οργανωτική γραμματέας της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας κυρία Λία Φράγκου σημειώνει ότι «είναι περίεργο πώς καταφέρνουν κατ΄ επανάληψιν να παίρνουν το ίδιο έργο σε μια υπηρεσία. Γίνεται διαγωνισμός και βλέπουμε με μια σταθερότητα τον ίδιο εργολάβο για χρόνια. Οι άλλοι δεν έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν το ίδιο έργο;».

Παρατηρεί επίσης ότι δεν υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός ο οποίος να εξετάζει αν οι εργολάβοι που υπογράφουν μια σύμβαση έργου με έναν οργανισμό ή υπηρεσία αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις τους στους εργαζομένους, ενώ «οι επιθεωρήσεις νίπτουν τας χείρας τους, έχουν περιορισμένο πλαίσιο παρέμβασης και λένε “λύστε τις διαφορές σας στο δικαστήριο”» επισημαίνει η κυρία Φράγκου.

Το αίτημα των συνδικάτων είναι να φύγουν οι ιδιωτικές εταιρείες από όλους τους οργανισμούς, πρώην ΔΕΚΟ, πανεπιστήμια, νοσοκομεία. Παραμένει και το αίτημά τους για πλήρη και σταθερή δουλειά αντί για συμβάσεις ορισμένου χρόνου, όπως και η καταδίκη του εργασιακού Μεσαίωνα μέσα από συλλογική δράση και μαχητικά σωματεία.